Veelgestelde vragen over groendaken
Groendaken bestaan al tientallen jaren. Toch begint het pas de laatste jaren, door de toegenomen aandacht om ons aan te passen aan de klimaatveranderingen, bekend te worden bij het brede publiek. Logisch dat het dus vragen oproept. Hieronder hebben we voor jou de meest voorkomende vragen rond groendaken opgelijst.
Wat doe ik met het water dat van mijn groendak komt?
Van een groendak vloeit minder regenwater af dan van een gewoon platdak of grinddak. Het water dat afkomstig is van je groendak kan afhankelijk van het seizoen van kleur veranderen (na droogte = sterker verkleurd). In principe kan je het water van je groendak aanwenden voor de toepassingen in de tuin en opgevangen worden in je hemelwaterput. Als je het wil gebruiken voor het toilet, de wasmachine of de schoonmaak, heb je een actieve koolstoffilter nodig om de kleur te corrigeren en organische vervuiling te beperken. Vergeet de filter niet regelmatig en zoals voorgeschreven te vervangen. Een behandeling met een actieve koolstoffilter staat niet garant voor een totale zuivering. Het gefilterde water is nooit geschikt als drinkwater. Voor andere toepassingen, zoals douchen, zijn andere behandelingen nodig. Wil je geen kans hebben op verkleurd water in je hemelwaterput? Koppel dan de regenwaterafvoer van je groendak af en laat het infiltreren in de tuin.
Heb je geen hemelwaterput? Dan kan je het water van je groendak opvangen in een regenton. Er zijn verschillende systemen op de markt, ook voor als je weinig plaats hebt. Er bestaat zelfs een regenwaterschuttingsysteem, waarbij je schutting regenwater opvangt. Lees in deze fiche hoe je regenwater kan opvangen.
Een andere optie, al dan niet gekoppeld aan je regenton, is het hemelwater in je tuin laten infiltreren. Dat kan in een grindgoot, wadi, vijver of minimoeras. Vind alle info in deze fiche .
Door de aanleg van een groendak draag je bij tot het verbeteren van onze stedelijke waterhuishouding: het buffert namelijk regenwater, wat zorgt voor een meer geleidelijke lozing in de riolering, minder overbelasting van de rioleringsnetten en een lager risico op overstroming.
Door wie kan ik mijn groendak laten aanleggen?
Een extensief groendak is vrij eenvoudig en in principe zelf aan te leggen. Er zijn bij verschillende groendakaanleggers doe-het-zelfpakketten verkrijgbaar. Een extensief groendak kan je ook laten aanleggen. Bespreek op voorhand de mogelijkheden om eventueel samen met een aannemer het groendak aan te leggen om de kosten te drukken.
Complexe groendaken, zoals een intensief groendak, laat je beter door een gespecialiseerd bedrijf plaatsen.
Een lijst van aannemers vind je op www.groenblauwbouwen.be en op deze website van de Confederatie Bouw.
Hoe vermijd ik condensatie?
Inwendige condensatie ontstaat als vochtige binnenlucht in de isolatie terechtkomt en vervolgens botst tegen een koude en dampdichte laag (meestal de dakdichting). Hierdoor daalt de isolatiewaarde en loop je het risico op aantasting van materialen door vocht.
Inwendige condensatie in een plat dak is te vermijden met een dampscherm aan de warme zijde van de isolatie (de binnenkant). Bovenop de isolatie komt de dakdichting. Deze opbouw is ook bekend als ‘warm dak’. Voor de aanleg van een groendak is het belangrijk dat dampscherm, isolatie en dakdichting correct geplaatst zijn.
Is je bestaand dak aan de binnenzijde van de constructie geïsoleerd, dan heb je een ‘koud dak’. Naast risico op condensatie is er hierbij ook een groter risico op vorstschade aan de constructie zelf. Deze opbouw is daarom af te raden. Wil je toch een groendak, dan is het aangewezen om het dak eerst te isoleren volgens het principe van het warm dak.
Ook bij een hellend dak is het belangrijk om aan de binnenzijde van de isolatie een luchtdicht afgewerkt dampscherm te voorzien.
Is je dak nog niet geïsoleerd volgens de energiedoelstellingen op lange termijn? Doe dit dan eerst voordat je een groendak laat plaatsen. Voor advies op maat hierover kan je terecht bij de Huisdokter.
Is je dak wél al goed geïsoleerd, laat je (groendak)aanlegger dan in de mate van het mogelijke weten hoe het dak precies is opgebouwd.
Condensatie kan ook optreden aan de onderzijde van een dak boven de buitenomgeving (zoals bij een carport, overdekt terras of dakoversteek). Dit vermijd je door voor de aanleg van het groendak het dak eerst te voorzien van een dunne isolatielaag, waardoor de oppervlaktetemperatuur van de constructie zal stijgen.
Hoe weet ik of een substraat dat ik aankoop van goede kwaliteit is?
Het substraat voor het groendak moet specifiek ontwikkeld zijn voor groendaken en minstens over een FLL en/of RAL certificaat beschikken. Een substraat met FLL-certificaat waarborgt een stabiliteit van minstens 30 jaar, een goede drainage en de afwezigheid van verontreinigingen zoals scherven en keramiek.
Een RAL-certificaat waarborgt een constante, hoge kwaliteit van het substraat en de afwezigheid van schadelijke stoffen voor het milieu. De tests worden uitgevoerd door een onafhankelijk RAL-keuringsmechanisme. Pas wanneer alle waarden top zijn, krijgt de fabrikant het RAL-certificaat
Is een groendak klimaatrobuust?
Een groendak is, afhankelijk van het type en de wijze waarop het is aangelegd, bestand tegen de gevolgen van de klimaatverandering, zoals hevige winden, extreme neerslag, hitte en droogte.
Extreme neerslag
Door de bufferende werking van een groendak, verminderen gebouwen met groendaken overstromingen bij hevige regens. Indien je je groendak regelmatig onderhoudt door de afvoer zuiver te houden, kan het water net zoals op een gewoon plat dak vlot weglopen richting de hemelwaterput, regenton of infiltratieplek in je tuin.
Hevige wind
Hoe hoger het gebouw, hoe groter de windbelasting. Ook de locatie (bijvoorbeeld in het centrum van de stad of in de open ruimte) is bepalend voor de hoeveelheid en de sterkte van wind. Plan je de aanleg van een intensief groendak, laat je dan adviseren en zorg ervoor dat bomen en struiken correct verankerd worden. Bij extensieve en semi-intensieve groendaken vermijd je met het aanbrengen van grindstroken langs de randen en in de hoeken dat bij extreme windstoten jonge aanplant op pas aangelegde groendaken wegwaait.
Droogte en hitte
Als het substraat (minimaal 8 centimeter bij extensieve groendaken) en de drainagelaag voldoende dik zijn, vermindert de kans op afsterven van het plantmateriaal enorm. Planten zoals sedums zijn zeer goed droogte- en hitteresistent. Bij langere droogte kunnen ze roodachtig verkleuren, maar dit verdwijnt vrij snel na een fikse regenbui. Bij aanhoudende droogte kan je je groendak ‘s avonds bevloeien met regenwater.
Is mijn dak sterk genoeg voor een groendak?
Dat hangt af van de dakconstructie. Twijfel je over de draagkracht? Vraag dan advies op maat van de Huisdokter. Deze expert geeft je een eerste idee van de mogelijkheden en gaat na of een versterking van de dakconstructie of eventuele stabiliteitsberekening noodzakelijk is.
Heb je nog bouwtekeningen, foto’s van tijdens de (ver)bouwwerken of zijn er constructiedelen zichtbaar? Dat bevat allemaal nuttige informatie om de draagkracht van je dak te berekenen. De draagkracht geeft aan wat een dak aankan qua belasting, uitgedrukt in kilogram per vierkante meter.
Voor platte daken gelden andere eisen qua draagkracht dan voor hellende daken. Vaak kan men zonder constructieaanpassingen een lichtgewicht groendak aanbrengen. Lichtgewicht of extensieve groendaken hebben een substraatdikte vanaf 6 centimeter. Dat komt overeen met een belasting van minimaal 55 kilogram per vierkante meter als het dak volledig verzadigd is met water. Semi-intensieve groendaken hebben een substraatdikte tussen 10 en 25 centimeter, wat overeenkomt met een belasting van ongeveer 100 tot 400 kilogram per vierkante meter. Bij intensieve groendaken is de draagkracht hoger en kan het substraat meer dan 25 centimeter dik zijn. Na zware regenval loopt het gewicht van zo’n dak op tot 400 kilogram per vierkante meter of meer.
Is mijn dakdichting in orde?
Een groendak zorgt voor een veel langere levensduur van je plat dak. De voorwaarde is wel dat je dak een goede dakdichting heeft van roofing, PVC of EPDM. Betondaken en daken met een helling tot 45° zijn eveneens geschikt. Daken met een metalen afwerking als zink en koper zijn niet geschikt. Ook daken met golfplaten, dakpannen en geprofileerde sandwichpanelen vormen geen goede ondergrond.
Check het dak vooraf op beschadigingen en/of vervorming (ribbelig worden, scheurtjes) en check ook de te verwachten levensduur van je dakbedekking (bij bitumen of roofing is dat 25 tot 30 jaar). Is je dakbedekking in slechte staat of bijna zo oud als de levensduur? Laat dan eerst de dakbedekking vervangen, want eenmaal je een groendak geïnstalleerd hebt, is het lastig om lekkages door veroudering terug te vinden. Isoleer ook eerst je dak voordat je een groendak aanlegt.
Er zijn diverse types wortelwerende dakbedekking die geschikt zijn als ondergrond voor een groendak, zoals EPDM (rubber), PVC (kunststof) en wortelwerend bitumen (roofing). Het verschil tussen deze materialen is dat EPDM een langere levensduur heeft van 60 tot 80 jaar en dat bitumen een levensduur heeft van maar 35 tot 40 jaar onder een groendak.
Gebruik altijd een wortelwerende beschermfolie, ook al heb je al een wortelwerende dakbedekking zoals EPDM. Let wel: de wortelwerende beschermfolie is geen vervanger van de dakbedekking. Je hebt sowieso een waterdichte dakbedekking nodig.
Zorg bij nieuwbouw of renovatie voor voldoende hoge dakopstanden. Deze moeten minstens 15 centimeter boven de vegetatie of grindzone uitsteken. Is dat niet het geval en moet je nog isoleren, dan kan je ervoor kiezen om meteen ook de dakopstand te verhogen. Een andere optie is om te werken met een grindstrook van minstens 30 centimeter breed langs de dakranden.
Moet ik een vergunning aanvragen voor mijn groendak?
Voor een extensief groendak is geen stedenbouwkundige vergunning nodig, tenzij je de afmetingen van je dak wijzigt. Als het gewicht van het groendak (verzadigd met water) hoger is dan tweehonderd kilo per vierkante meter of de dikte van de substraatlaag (speciaal samengestelde daktuinaarde van gebroken kleikorrels en ander organisch materiaal) meer dan twintig centimeter bedraagt, moet je wel een vergunning aanvragen. Dit geldt voor intensieve en zwaardere uitvoeringen van semi-intensieve groendaken.
Is een groendak klimaatrobuust?
Een groendak is, afhankelijk van het type en de wijze waarop het is aangelegd, bestand tegen de gevolgen van de klimaatverandering, zoals hevige winden, extreme neerslag, hitte en droogte.
Extreme neerslag
Door de bufferende werking van een groendak, verminderen gebouwen met groendaken overstromingen bij hevige regens. Indien je je groendak regelmatig onderhoudt door de afvoer zuiver te houden, kan het water net zoals op een gewoon plat dak vlot weglopen richting de hemelwaterput, regenton of infiltratieplek in je tuin.
Hevige wind
Hoe hoger het gebouw, hoe groter de windbelasting. Ook de locatie (bijvoorbeeld in het centrum van de stad of in de open ruimte) is bepalend voor de hoeveelheid en de sterkte van wind. Plan je de aanleg van een intensief groendak, laat je dan adviseren en zorg ervoor dat bomen en struiken correct verankerd worden. Bij extensieve en semi-intensieve groendaken vermijd je met het aanbrengen van grindstroken langs de randen en in de hoeken dat bij extreme windstoten jonge aanplant op pas aangelegde groendaken wegwaait.
Droogte en hitte
Als het substraat (minimaal 8 centimeter bij extensieve groendaken) en de drainagelaag voldoende dik zijn, vermindert de kans op afsterven van het plantmateriaal enorm. Planten zoals sedums zijn zeer goed droogte- en hitteresistent. Bij langere droogte kunnen ze roodachtig verkleuren, maar dit verdwijnt vrij snel na een fikse regenbui. Bij aanhoudende droogte kan je je groendak ‘s avonds bevloeien met regenwater.
Is een groendak onderhoudsvrij?
Een groendak is onderhoudsarm, maar niet onderhoudsvrij. Het onderhoud is afhankelijk van de opbouw, beplanting en de staat van je groendak. Een lichtgewicht of extensief groendak vereist nauwelijks meer onderhoud, terwijl een intensief groendak minstens evenveel onderhoud vergt als een klassieke tuin.
Een onderhoudsbeurt bestaat afhankelijk van het type groendak uit de volgende activiteiten:
-
Het zuiveren van de afvoerput
-
Eventueel bemesten
-
Het verwijderen van diepwortelende planten
-
Het verwijderen van dood plantenmateriaal en eventueel opnieuw bijplanten
-
Maaien van grasoppervlakten en/of snoeien van struiken en kleine bomen (bij semi-intensief en intensief groendak)
-
Irrigatie tijdens heel warme en/of drogere periodes
-
Controle van de stabiliteit en veiligheid van elementen zoals stenen, waterpartijen, nestkastjes en/of dood hout
-
Zonnepanelen vrijhouden van overhangende vegetatie
Het onderhoud van je groendak doe je best begin maart en eind september. Dan kan je ook uitgebloeide bloemen, onkruid en ingewaaide bladeren verwijderen.
Denk aan je veiligheid bij werken op hoogte. Zie je het onderhoud niet zitten, laat het dan over aan een specialist in groendaken.
Moet ik een groendak water geven?
Voor de bewatering is het groendak volledig op regenwater aangewezen. In een normaal jaar valt er regelmatig een bui, wat in principe voldoende is voor een volgroeid extensief groendak. Tijdens extreem warme en droge periodes kleurt je groendak mogelijk een beetje rood/bruin, maar zodra het terug natter wordt, gaat het opnieuw groeien en bloeien.
Bij extreem droge periodes in het eerste jaar na aanleg wordt geadviseerd om 1 à 2 keer per week water te geven. Doe dit bij voorkeur met regenwater, dat je opvangt in een regenton of hemelwaterput. Zodra je groendak volgroeid is, hoef je het niet meer te besproeien.
Een voldoende dikke substraatlaag (minstens 8 centimeter) en een voldoende dikke drainagelaag, zorgen voor een langere waterbuffer van je groendak.
Als je grassen en kruiden doorzaait op je groendak, bedenk dan dat deze vlugger water nodig hebben dan een sedumdak, dat bestand is tegen extreme temperaturen en droogte.
Is een groendak een 'veilige keuze'?
Ja, in de eerste plaats wat betreft de brandveiligheid van een gebouw. Door het substraat stijgt de luchtvochtigheid van het dak waardoor ook de brandveiligheid verhoogt. Verder zorgt de aangelegde grindstrook van minstens 30 centimeter rond dakkoepels, schouwen en dakranden ervoor dat een eventuele brand minder vlug overslaat. Bij grote groendaken is compartimenteren nodig, door om de 40 meter een grindstrook te voorzien van minstens 80 centimeter breed.
Wil je jouw groendak intensief gebruiken als daktuin of terras, dan is een valbeveiliging met aangepast hekwerk verplicht.
Vergeet je eigen veiligheid niet bij (onderhouds)werken op het dak. Plaats je ladder altijd stabiel, zodat hij niet kan wegglijden, wegzakken of omvallen. Hiervoor is het aan te raden om aan de onderzijde een ladderstopper te plaatsen en de ladder aan de bovenzijde vast te maken (bijvoorbeeld met een touw). Je ladder steekt best 1 meter boven de dakrand uit om veilig te kunnen op- en afstappen. Gebruik op grote hoogtes een touwbeveiligingssysteem.
Plan je een intensief groendak met hoge beplanting of bomen, let er dan op dat het goed beveiligd is tegen sterke windstoten. Dat kan op twee manieren. Ten eerste met kluitverankering, waarbij je de kluit van een boom ondergronds verankert met behulp van gordelbanden en grondankers. Deze verankering is dus niet zichtbaar boven het dakoppervlak. Ten tweede met een tuisysteem, waarbij de boom verankerd wordt met behulp van touwen van bovenaan de stam tot onder het worstelstel, waar ze bevestigd zijn aan tegengewichten.
Heeft een groendak een isolerende werking?
Ja en nee. Omdat het substraat van een groendak vocht vasthoudt, is het isolerend vermogen in de herfst en winter relatief laag, te vergelijken met 1 à 2 centimeter PU-isolatie. Niettemin biedt een groendak bescherming tegen de wind, wat wel een positief effect heeft op je energierekening door minder convectieverliezen. Leg echter nooit een groendak aan op een niet-geïsoleerd dak, tenzij dit boven een niet-verwarmd gebouw ligt. Het dak moet altijd eerst geïsoleerd worden volgens de energie-eisen op lange termijn. Een groendak is geen vervanging van een isolatielaag.
Een groendak heeft wel een warmteregulerende werking waardoor je woning in de zomer frisser blijft. Begroeide daken zijn tot 2 °C koeler dan kale daken en gaan het hitte-eilandeffect tegen. Daarnaast zorgt een groendak ervoor dat het binnenin het gebouw tot 4 °C koeler is dan in een gebouw met een kaal dak. Dit bespaart energie en dus ook kosten op je energiefactuur.
Verder zorgt een groendak voor meer akoestisch comfort in en rondom het huis of gebouw. Het verschil loopt op tot 10 dB en meer ten opzichte van een niet-begroeid dak. Bovenop het dak wordt er tot 3 dB minder geluid weerkaatst.
Is een groendak klimaatrobuust?
Een groendak is, afhankelijk van het type en de wijze waarop het is aangelegd, bestand tegen de gevolgen van de klimaatverandering, zoals hevige winden, extreme neerslag, hitte en droogte.
Extreme neerslag
Door de bufferende werking van een groendak, verminderen gebouwen met groendaken overstromingen bij hevige regens. Indien je je groendak regelmatig onderhoudt door de afvoer zuiver te houden, kan het water net zoals op een gewoon plat dak vlot weglopen richting de hemelwaterput, regenton of infiltratieplek in je tuin.
Hevige wind
Hoe hoger het gebouw, hoe groter de windbelasting. Ook de locatie (bijvoorbeeld in het centrum van de stad of in de open ruimte) is bepalend voor de hoeveelheid en de sterkte van wind. Plan je de aanleg van een intensief groendak, laat je dan adviseren en zorg ervoor dat bomen en struiken correct verankerd worden. Bij extensieve en semi-intensieve groendaken vermijd je met het aanbrengen van grindstroken langs de randen en in de hoeken dat bij extreme windstoten jonge aanplant op pas aangelegde groendaken wegwaait.
Droogte en hitte
Als het substraat (minimaal 8 centimeter bij extensieve groendaken) en de drainagelaag voldoende dik zijn, vermindert de kans op afsterven van het plantmateriaal enorm. Planten zoals sedums zijn zeer goed droogte- en hitteresistent. Bij langere droogte kunnen ze roodachtig verkleuren, maar dit verdwijnt vrij snel na een fikse regenbui. Bij aanhoudende droogte kan je je groendak ‘s avonds bevloeien met regenwater.
Kan ik een groendak combineren met zonnepanelen?
Jazeker. De combinatie van een groendak en zonnepanelen verhoogt zelfs het rendement van de PV-installatie. Daken kunnen bij warme temperaturen zeer heet worden en zonnepanelen presteren minder als de temperatuur van het dakoppervlak boven de 25°C stijgt. Omdat de planten op een groendak het water absorberen en vervolgens weer laten verdampen, blijft de luchttemperatuur in de omgeving lager en stijgt ook het rendement van de panelen.
Zonnepanelen kan je combineren met alle types groendaken, zolang de draagkracht van het dak voldoende is. Kies wel voor laagblijvende beplanting om schaduw op de panelen te voorkomen.
Verder kan een groendak fungeren als ballastlaag voor het fixeren van de zonnepanelen. Dit maakt een mechanische bevestiging of het gebruik van grind op een platdakconstructie overbodig.
Bovendien zorgen zonnepanelen voor een lokaal microklimaat, waarbij schaduwrijke, droge plekken worden afgewisseld met zonnige, nattere plekken. Dit komt de algemene biodiversiteit op het groendak ten goede. Een win-winsituatie!
Moet ik mijn dak niet sneller vervangen wanneer ik een groendak heb?
In tegendeel! Een groendak beschermt je dak juist tegen veroudering. Het zorgt voor minder invloeden van buitenaf: door het dempen van extreme temperatuurverschillen, bijvoorbeeld na een onweer op een hete zomerdag; door te beschermen tegen uitlaatgassen, UV- en infraroodstraling en emissies; en door blazen en scheuren in de dakafdichting te voorkomen. Zo gaat je dak met een groendak aanzienlijk langer mee.
Belangrijk is wél dat de dakdichting vóór de aanleg van een groendak in goede staat verkeert en dat de dikte van de isolatie al overeenstemt met de toekomstige energiedoelstellingen.
Werkt een groendak verkoelend in de zomer?
Een groendak beschermt je dakoppervlakte tegen directe zoninstraling en dat vermindert de hittedoorslag naar de binnenkant van je woning. Door de verdamping van het vocht in de planten koelt ook de omgeving mee af. Dit effect is het sterkst in de zomer als de planten het best groeien. Door dit effect kan de temperatuur onder je dak in de zomer 3 tot 4 °C verlaagd worden, waardoor het woon- en slaapcomfort aanzienlijk stijgen en je minder energie verspilt aan koeling, bijvoorbeeld met een airco. Bij intensieve groendaken kan de temperatuur met 7 °C dalen.